Yeni ekonomi yönetiminin aldığı sıkılaşma tedbirleri tüketim verilerine yansıdı. Tüketimin küçülmesi de beklentiler arasındaydı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Aralık 2023’e ilişkin açıkladığı Perakende Satış Endeksleri, geçen yıl tüm sektörlerde perakende satışlardaki büyüme hızının yavaşladığını; iki sektörde ise düştüğünü ortaya koydu. Buna göre, 2023’te yıllık bazda ‘eczacılık ürünleri, tıbbi ve ortopedik ürünler, kozmetik ve kişisel bakım malzemeleri’ satışı yüzde 4 azaldı, akaryakıt satışları yüzde 5.1 geriledi.
Bu düşüşün nedenlerini Hürriyet’e anlatan İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Pınar Özcan, ilaç satışlarındaki düşüşün temel nedeninin ilaç yokluğundan kaynaklandığını belirtti.
Akaryakıttaki durumu değerlendiren Enerji Petrol Gaz İstasyonları Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş ise, “Tüketicinin yeni fiyatlara alışkanlığı henüz oluşmadı. Akaryakıtın litre fiyatının geldiği seviyeden dolayı satışlarda gerileme var” değerlendirmesinde bulundu.
12 LİTREDEN 7 LİTREYE İNDİ
Aktaş, “Yeni fiyatlar üzerinden tüketicinin satın alma alışkanlıkları değişiyor, bu da sosyal hayata yansıyor. İnsanlar artık zorunlu olmadıkça araç kullanmamaya çalışıyor” dedi. Bir depoyu fullemenin maliyetinin 1600 liradan başlayıp 2 bin 500 liraya kadar çıktığını söyleyen Aktaş, “Türkiye’de depoyu fulleme oranı zaten düşüktü, bu tip müşteri pek yoktu. Ancak 2022’de ortalama 12 litrelik alım yapan vatandaş 2023’te bunu 6-7 litreye düşürdü” ifadelerine yer verdi.
PERAKENDEDE YAVAŞLAMA
Öte yandan, TÜİK verileri geçen yıl toplam perakende satışlar artsa da satış hacmindeki büyümenin yavaşladığını gözler önüne serdi. Buna göre, 2022 Aralık’ta yıllık bazda yüzde 22.1 artan perakende satış hacmi 2023 Aralık’ta yüzde 11.4 artabildi. Aynı dönemde aylık bazlı satışlardaki büyüme yüzde 3.4 iken yüzde 1.7’ye indi. Geçen yıl satışlardaki büyüme en çok ‘elektrikli ev aletleri ve mobilya sektöründe’ hız kesti.
Bu sektördeki satışlar 2022’de yıllık bazda yüzde 30.7 oranında artarken, 2023’te yüzde 7.6’ya inerek tek haneye geriledi. Bunu yıllık 12.6 puanlık gerilemeyle bilgisayar, bilgisayar donanım ve yazılımları ve kitap satışları; yıllık 11 puanlık gerilemeyle gıda dışı satışlar ve yıllık 5.8 puanlık gerilemeyle de gıda satışları takip etti.
